DREWNIANE CERKWIE PODLASIA

Wschód województwa podlaskiego, obejmujący okolice miast: Hajnówki, Bielska Podlaskiego, Narewki, Czeremchy, Kleszczel, Siemiatycz, to obszar zamieszkany   w większości przez ludność wyznania prawosławnego.

Nieodzownym uzupełnieniem architektury tych okolic są  urokliwe, drewniane cerkiewki, barwnie wkomponowane w urzekający krajobraz cichej i  sielskiej podlaskiej wsi. Budowane na niewielkich wzniesieniach, obrośnięte starymi drzewami, emanują dobrą energią i urzekają oryginalną, drewnianą konstrukcją. Większość tych cerkwi pochodzi z XIX wieku, wiele z nich wpisanych jest na listę zabytków i wiążą się z nimi miejscowe legendy.

CERKIEW W PUCHŁACH

Najpiękniejszym obiektem w tej okolicy jest pochodząca z początków dwudziestego wieku, a więc stosunkowo "młoda" cerkiew w Puchłach, wsi położonej na szlaku "Krainy Otwartych Okiennic", w pobliżu miejscowości Narew. Cerkiew zbudowana jest w stylu rosyjsko-bizantyjskim, na planie krzyża, pokrywa ją pięć cebulastych kopuł zakończonych charakterystycznym dla prawosławia sześcioramiennym krzyżem  w którego dolnej części występuje poprzeczka, będąca nawiązaniem do ukrzyżowania Chrystusa.

`

CERKIEW WERSTOK

Na skraju  wsi Werstok, położonej w powiecie hajnowskim, znajduje się zabytkowa cerkiew pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego. To jedna z najpiękniejszych i najbardziej urokliwych cerkwi na Podlasiu, piwerwsze w wzmianki o jej istnieniu datują się na  XVII w.

CERKIEW W PLOSKACH 

Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Ploskach jest otoczona pięknymi, starymi drzewami i położona w cichej uliczce nieopodal przebiegającej przez wieś drogi.

CERKIEW W NARWI

Przejeżdżając przez miejscowość Narew nie sposób nie zauważyć błękitnej cerkwi stojącej przy drodze prowadzącej  z Białegostoku do Hajnówki. Cerkiew pomalowano na niebieski kolor, który w prawosławiu symbolizuje Matkę Boską lub Archanioła Michała, a w potocznym znaczeniu również niebo i duchowość. Narewska cerkiew p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego  słynęła z wielu cennych ikon, które spłonęły w pożarze, jaki w 1990 roku zniszczył wnętrze świątyni.

CERKIEW W ŁOSINCE

W zupełnie innej kolorystyce utrzymana jest cerkiew w Łosince. Pomalowana na błękit kopuła i niebieskie pomniki pod cerkwią wspaniale  kontrastują z niespotykanym beżowo-bladoróżowym kolorem elewacji. Kolor niebieski wpisany jest w prawosławną tradycję i w prawosławną duszę. Świątynia w Łosince jest jedną z najstarszych na tych terenach, została wzniesiona w latach 1882-1886. 

CERKIEW W ORLI 

Cerkiew Św. Michała Archanioła w Orli to świątynia z grupy barokowych cerkwi unickich budowanych na obszarach pomiędzy Bielskiem a Orlą w II połowie XVIII wieku. Odbudowana po pożarze w 1796-1797. Od 1839 r. - prawosławna. Przy świątyni stoi również drewniana dzwonnica z XIX wieku.

CERKIEW W SAKACH

Cmentarna cerkiew Św. Dymitra w Sakach jest położona z dala od głównych dróg, więc niełatwo ją znaleźć, ale naprawdę warto, bo to bardzo urokliwa i oryginalna  XIX wieczna cerkiewka. Obok cerkwi studnia. Bardzo spokojne i urokliwe miejsce.

CERKIEW W MILEJCZYCACH

Pochodząca z 1900 roku cerkiew pod wezwaniem świętej Barbary w Milejczycach do niedawna była pomalowana na niebiesko, jednak ostatnio przeszła gruntowny remont  i zmieniono jej barwę na pierwotną, czyli taką w kolorze drewna. "Przy okazji" wycięto też kilka starych drzew w bezpośrednim sąsiedztwie cerkiewki.

Brązowy kolor świątyń prawosławnych przypisany jest męczennikom. W cerkwi znajduje się pochodząca z okresu unickiego siedemnastowieczna ikona patronki Św. Barbary. Cerkiew Świętej Barbary w Milejczycach przed remontem, otoczona bujnym starodrzewem.

Cerkiew w Milejczycach po remoncie. Stare drzewa w jej otoczeniu już nie szumią  do wtóru cerkiewnym pieśniom.

CERKIEW W ROGACZACH

Drewniana cerkiewka pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w przygranicznej wsi Rogacze koło Milejczyc już z daleka przyciąga wzrok swą złoto połyskującą w słońcu kopułą.  Pochodzącą z pierwszej połowy XIX wieku cerkiew  przeniesiono do Rogacz w 1873 roku z miejscowości Dubiny. Wieś Rogacze leży na uboczu, z dala od głównych dróg przy granicy z Białorusią, większość jej mieszkańców  jest wyznania prawosławnego. Na ulicy czy w sklepie wszyscy rozmawiają ze sobą "po swojemu" i jest to tutaj naturalne... Niestety, tak jak większość podlaskich wsi,  Rogacze powoli "umierają". Coraz więcej starych domów stoi pustych,  staruszkowie, ich właściciele powoli odchodzą, a nowi mieszkańcy się nie rodzą, bo większość młodych powyjeżdżała do miast za chlebem. Być może niedługo niebieska cerkiew w Rogaczach  będzie świeciła  pustkami... 

CERKIEW W SZCZYTY-DZIĘCIOŁOWO

W pobliżu wsi Szczyty- Dzięciołowo na wzniesieniu obok cmentarza stoi wiekowa cerkiew, która zrobiła na mnie ogromne wrażenie. Cerkiew zbudowano w 1785 roku na potrzeby parafii unickiej. Wewnątrz znajdują się obrazy autorstwa malarza nadwornego Jana Klemensa  Branickiego- Jana Mirysa.

CERKIEW W KRYNOCZCE

Drewnianą cerkiew p.w. Św. Braci Machabeuszy zbudowano w 1848 roku w Puszczy Białowieskiej, 3 kilometry od Hajnówki, na uroczysku  Miednoje. 

Prawdopodobnie pierwszą cerkiewkę w tym miejscu wznieśli już w XIII wieku mnisi kijowscy, którzy uciekając przed Tatarami, tutaj w Puszczy nad źródełkiem założyli swoje pustelnie i zaczęli wśród ludności szerzyć wiarę prawosławną.

Do cerkwi prowadzi piaszczysta droga, wokół rośnie dużo wiekowych, majestatycznych dębów, po kilku z nich, które zapewne niedawno wycięto pozostały olbrzymie pnie, wilgotna, trochę mroczna Puszcza otacza świątynię, a wokół unosi się atmosfera tajemniczości.

Odrobinę dalej, pomiędzy drzewami niebieści się mała kapliczka, przy której stoi studzienka zadaszona przestrzenną, modrzewiową wiatą. To Krynoczka, źródło  słynące z wody o leczniczych, cudownych właściwościach.

Od kilkuset lat kultowe miejsce prawosławia. Ale stary dąb, gdy spoczęłam pod nim kontemplując niezwykłą aurę tego miejsca, wyszumiał mi jeszcze inną, wcześniejszą, puszczańską  historię ... 

 

CERKIEW  W JUSZKOWYM GRODZIE

 

Drewniana cerkiew prawosławna p.w. Najświętszej Marii Panny z 1912 r. w Juszkowym Grodzie. Została zbudowana na planie krzyża, ramiona boczne zamknięte prostokątnie. Prezbiterium mniejsze od nawy, zamknięte prostokątnie z dwoma bocznymi zakrystiami. Kruchta od frontu nawy z nadbudowaną dzwonnicą w górnej części ośmioboczną. Wejście do cerkwi poprzedzone gankiem.  Dachy pokryte blachą z dwoma wieżyczkami z baniastymi hełmami. 

 

CERKIEW W MICHALOWIE

Cerkiew pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Michałowie zwraca uwagę górującym nad wsią położeniem na niewielkim wzniesieniu oraz pięcioma kopułami i wysoką na ponad 30 metrów dzwonnicą.

CERKIEW W ZUBACZACH 

Obecną cerkiew p.w. Opieki Matki Bożej wzniesiono w 1895 roku po pożarze starej, a poświęcono 1 października 1896 r.  Kapitalny remont cerkwi pod wezw. Opieki Matki Bożej przeprowadzono w 1984 roku. Obok cerkwi znajduje się oddzielnie stojąca dzwonnica oraz żelazna płyta na grobie duchownego cerkwi, o. Jana Makowielskiego (1772-1856). Cerkiew  w Zubaczach nawiązuje architekturą do drewnianego  budownictwa ludowego.

CERKIEW W ANUSINIE

Skromna, zadbana cerkiewka p.w. św. Kosmy i Damiana z początku XX wieku w Anusinie (gmina Nurzec Stacja).

CERKIEW W KOTERCE

Na koniec perełka. Cerkiew na uroczysku...

Niecodzienne położenie cerkwi Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” w Koterce nie ma sobie równych! Na końcu drogi, przy samiutkiej granicy z Białorusią i z dala od jakichkolwiek zabudowań, pośród lasu i w dodatku na bagiennym terenie. To miejsce ma w sobie urok odosobnienia i posmak tajemnicy. I ta niezwykła cisza i spokój dookoła...

Przy cerkwi stoi studnia , a woda w niej, według miejscowych podań, posiada lecznicze i uzdrawiające właściwości.